KURGU HABERCİLİĞİ(!)

Kurgu haberciliği dediğimizde, akılda akademik bir terim gibi canlansa da burada bahsetmek istediğim şey yalan haber yani aslında niteliksiz haber. Günümüz Türkiye’ sinde küresel dijitalleşmeyle internet haberciliğin yaygın duruma gelmesin habercilik etiğine uygun haber yapan gazeteci sayısını ne yazık ki azalttı. Bunun sebebi ise başta tık tuzağı olarak nitelendirdiğimiz maddi kazanç elde etme amacıyla yapılan içeriği boşaltılmış, niteliksiz haberler, gazetecilik mesleğinde diplomanın zorunlu tutulmaması sebebiyle bu işin eğitimini almış profesyonellerin dışında, alana yönelik akademik bir temeli olmayan insanların haber yapıp kendini gazeteci olarak nitelendirenlere, üst merciler tarafından bir yaptırım uygulanmamasıdır. Gazetecilikte diplomanın zorunlu tutulmaması sorununun, her ne kadar değişmesi için çaba gösterilse de yıllardır çözüme kavuşmamış olması, Türk basınının kanayan yarasıdır.
Sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte habercilikte de büyük değişimler olmuştur. Bir şekilde belli bir okuyucu kitle elde eden sosyal medya üzerinden haber yapan kişilerin pek çoğu gazeteci kökenli bile değildir. Bu da kamu tarafından yorumlanmaya müsait eksik ve yanlış haberler(?)in yayılmasına neden olmaktadır. Kaynak tarafından teyit edilmemiş verilerin haber adı altında yayınlanması böyle lanse edilmesi toplumu aldatmaktır. Dedikodu veya camiden ilan verir gibi “şöyle olmuştur, x kişimizi kaybettik vb. şekilde yazılan içerikler haber değildir. Fakat toplum kısa öz (okunması kolay olduğu için) ve üzerine yorum yapabileceği yani aslında üstüne kurgu yapabileceği, söylenti çıkartabileceği içerikleri talep etmektedir. Bu duyuru niteliğindeki ve çoğu zaman güvenilir bir kaynaktan teyit edilmeden yayınlanan içerikleri paylaşan sosyal medya kullanıcıları, kitlesi tarafından gazeteci olarak nitelendirilmektedir.
Nitelikli bir haberde bilgiler net olmalıdır. Olaya dahil olan özneler ve onlara ait bilgiler haber etiğine uygun, doğru şekilde yazılmalıdır. Haberin en genel tanımı gerçeğin kamuya doğrudan aktarılmasıdır. Haber gerçek olandır. Örneğin bir kaza haberinde bir kişi yaralanmışsa bu kişiyle ilgili toplanmış doneler doğru şekilde yazılmalıdır. Mesela 53 yaşında ‘İsmail. T.’ 19 yaşında yazılmamalıdır. Hız odaklı haber yapmaya çalışmanın sonucu olarak ortaya çıkan bu haberler, kamuyu yanlış bilgilendirmeye sebep olmuştur. Veya örneğin henüz yaralı olan bir kazazede güvenilir veya resmi bir kaynaktan bilgi alınmadan öldü şeklinde haber yapılmamalıdır. Haberi, haber yapan pek çok etken vardır. Haber tabi ki hızlı yapılmalıdır (rutin haberlere istinaden). Fakat gerçeği doğrudan aktarması en önemlisidir. Profesyonel bir gazeteci/muhabir eksiksiz, net olan bilgiyi kısa sürede elde edip bunu haberleştirebilmelidir. Haber bireysel yorum içermez. -Mıştır, -miştir gibi ifadeler kullanılmaz. Bir dahaki yazıda nitelikli bir haberde neler olması gerektiğini detaylandıracağım.

Okuyuculara teşekkür ederim. Sevgiyle kalın.

Dörtyol Yeni Doğuş Gazetesi Sayfa Editörü Kübra Ateş